Het ligt voor de hand de ontkerkelijking als oorzaak van de ‘ontorgelde samenleving’ aan te wijzen. Gelukkig worden in Nederland, en ook daarbuiten, mooie orgelprojecten voor kinderen in de basisschoolleeftijd bedacht, zoals ‘Pijpen zoeken met Piet Prestant’ en ‘Polle de Orgeljongen’. Orgelkids.nl is misschien wel het bekendste voorbeeld. Het ‘Doe-orgel’ heeft al vele klaslokalen in het land op zijn kop gezet – een prachtige manier om kinderen een orgel in elkaar te laten zetten, waarna ze het instrument zelf kunnen bespelen.
Als een kind na zo’n project interesse krijgt in het orgel, en het instrument misschien wel zelf gaat spelen, volgt na het verlaten van de basisschool een heel lastige periode. Orgelspelen is een geweldige hobby, maar voor een tiener niet altijd makkelijk om vol te houden.

Hoe komt dat toch? Vaak barsten kinderen van muzikaal talent, maken ze bij de muzieklessen grote stappen en sommige kids spelen al op heel jonge leeftijd tijdens kerkdiensten. Maar dat laat onverlet dat orgelspelen een eenzame hobby is. Bij het bespelen van andere instrumenten, zoals piano of viool, maakt samenspel al snel onderdeel uit van de lessen, en op de muziekschool kom je genoeg leeftijdsgenoten tegen. Orgellessen vinden daarentegen meestal plaats op privébasis, vaak in een lege koude kerk en je krijgt vrijwel nooit de kans om met leeftijdgenoten samen te spelen.
Tot een jaar of 10, 11 is dat geen probleem. Als ze wat ouder worden, vaak wel. Kinderen en jongeren in de puberleeftijd ontlenen immers hun zelfbeeld aan het deelnemen aan sociaal verkeer.
Pubers houden elkaar een spiegel voor, waardoor ze stapje voor stapje hun identiteit ontdekken. Dat gebeurt op school, en ook tijdens het beoefenen van sport en andere hobby’s. Creatieve hobby’s, zoals muziek maken, zijn bij deze identiteitsvorming enorm belangrijk. Creativiteit, interesse in kunst en muziek zijn immers onderdeel van je identiteit, en de ontwikkelingen die je daarin doormaakt zijn essentieel voor de persoon die je later wordt.
Bij dat proces hoort het je spiegelen aan leeftijdsgenoten er onlosmakelijk bij. Het feit dat orgelspelen een ‘eenzame’ hobby is, zonder contact met leeftijdsgenoten, zorgt ervoor dat het enthousiasme juist in die kwetsbare en belangrijke periode van de puberteit bij veel tieners wegvalt – met als gevolg dat veel muzikaal talent verloren gaat. Ook onder orgelspelende tieners.

Bovenstaande overwegingen bracht Peter Ouwerkerk op het idee voor het tienerproject StayTuned.nu. Hoe los je dat isolement van orgelspelende tieners op? Door ze bij elkaar te brengen!
De kernvraag die aan StayTuned.nu ten grondslag ligt, is: hoe stimuleren we tieners een eenzame hobby als orgelspelen vol te houden?

De initiatiefnemers achter StayTuned.nu zijn ervan overtuigd dat, als het lukt orgelspelende pubers bij het uitoefenen van hun hobby met elkaar in contact te brengen, meer van hen zullen blijven orgelspelen. Laat kinderen hun liefste hobby samen uitoefenen, en ze houden het vol!
Om dit voor elkaar te krijgen, wil StayTuned. nu verspreid over het jaar in heel Nederland op deze leeftijdsgroep toegespitste inspirerende activiteiten organiseren. Niet als vervanging van de privélessen, integendeel. Het zijn activiteiten die plaatsvinden als aanvulling op de lessen van de eigen orgeldocent.

Al vanaf een vroeg stadium is Jeroen Koopman bij het bijzondere project betrokken. Samen zullen Peter Ouwerkerk en Jeroen Koopman, bijgestaan door een breed samengestelde Adviescommissie, drie keer per jaar in de schoolvakanties een excursie organiseren naar steeds een ander indrukwekkend orgel, waarbij bekende Nederlandse en internationale toporganisten de tieners komen coachen en lesgeven. Daarbij horen natuurlijk ook sociale activiteiten waardoor de jongeren elkaar en de docenten goed leren kennen.
Elke zomervakantie is er een meerdaagse Zomercursus, waarbij de tieners in een vriendschappelijke sfeer bij elkaar komen om lessen en workshops te volgen op belangrijke historische én nieuwe orgels in Nederland en daarbuiten. Ook hier worden Nederlandse en internationale toporganisten uitgenodigd om te komen lesgeven. De tieners worden gehuisvest en ook nu wordt tijd vrijgemaakt voor sociale activiteiten rondom de workshops. Ter afsluiting krijgen de tieners de kans om gezamenlijk een slotconcert te geven voor een zo groot mogelijk publiek.
Buiten deze bijeenkomsten houden de deelnemers met elkaar contact via sociale media. De eigen ‘community’ wordt versterkt door diverse keren per jaar gezamenlijk concerten te bezoeken. Ook is via de sociale media hulp en advies altijd dichtbij voor degenen die zoeken naar bepaalde informatie, bijvoorbeeld over een eventuele conservatoriumstudie, auditietraining, bladmuziek, studieorgels en andere zaken.
En wat is er leuker en leerzamer dan bekende organisten in actie te leren kennen? Als lid van het ‘StayTuned-Bladluizengilde’ mogen tieners deze concertgevers assisteren als bladomslaander. Een win-winsituatie: de tieners vinden het geweldig en organisten en concertorganisaties zijn blij met jonge getrainde registranten.

De Adviescommissie, die Jeroen en Peter bij de organisatie met raad en daad bijstaat, bestaat uit collega-organisten met ervaring met tienerleerlingen, conservatoriumdocenten (de conservatoria van Amsterdam, Groningen en Rotterdam zijn erin vertegenwoordigd), en in tieners gespecialiseerde pedagogen en didactici. Maar ook de rol van de eigen docenten van de deelnemers is van groot belang. StayTuned.nu wil hen actief betrekken bij de activiteiten, zowel in de voorbereidingen als bij de ‘nazorg’, zodat de groepslessen een zo groot mogelijke impact hebben. Op die manier komen de docenten ook vaker met elkaar in contact, bijvoorbeeld tijdens het slotconcert van de Zomercursus, en wordt zo gebouwd aan een nationaal netwerk van orgeldocenten.

Zodra het veilig kan, zal StayTuned.nu de eerste workshops organiseren. In de jaren daarna ontmoeten de tieners elkaar bij de mooiste orgels in steden en plaatsen in en buiten Nederland. Met na drie seizoenen als voorlopig hoogtepunt een Zomercursus voor tieners in Parijs!

StayTuned.nu wordt georganiseerd onder verantwoordelijkheid van de Stichting Stay- Tuned, die begin 2021 door Peter Ouwerkerk is opgericht.
De stichting wordt gedreven door een duidelijke visie:
• De Stichting StayTuned streeft naar een veelkleurige orgelcultuur met een gezonde toekomst die wordt gedragen door de aanwas van jonge enthousiaste organisten.
• De Stichting StayTuned wil stimuleren dat kostbaar monumentaal erfgoed in stand én in gebruik wordt gehouden: orgels moeten ook op de middellange tot lange termijn goed bespeeld worden door professionals en goede amateurs.
• De Stichting StayTuned wil het proces van vergrijzing van het orgelconcertpubliek een positieve wending geven door met name een jong publiek te inspireren.
• De Stichting StayTuned streeft naar een onbekommerde ontwikkeling van het muzikale talent van orgelspelende tieners.

In het Comité van Aanbeveling prijken namen van internationale organisten en pianisten die stuk voor stuk het belang van het project van harte onderstrepen, zoals Ton Koopman, Leo van Doeselaar, Hannes Minnaar, Ben van Oosten, Olivier Latry en Thomas Ospital (F), Zuzana Ferjencíková (SLO) en Margaret Phillips (VK). Zij delen het besef van urgentie; het teruglopen van het aantal jonge organisten is dan ook geen louter Nederlands fenomeen. Dat is ook een belangrijke reden dat StayTuned.nu een breed netwerk wil opbouwen, zowel binnen Nederland als in Europees verband; er zijn zelfs contacten in de Verenigde Staten. Het talentverlies in die belangrijke leeftijdsgroep is desastreus voor de toekomst van het instrument: aanwas van jonge organisten is écht noodzakelijk.

StayTuned.nu is afhankelijk van fondsen, bijdragen van belanghebbenden (zoals conservatoria, orgelbouwers en kerken) én gulle giften. Op de website www.staytuned.nu is alle informatie over het project, de Stichting, de culturele ANBI-status en ook een voorbeeld van de programmering van de activiteiten te vinden. Via de website kan worden ingeschreven op de Nieuwsbrief, een van de manieren om van de laatste ontwikkelingen direct op de hoogte te worden gesteld.
Ook de Friese Orgelkrant beveelt StayTuned.nu van harte aan!

www.staytuned.nu
info@staytuned.nu