In Arum, een dorp ten zuidoosten van Harlingen, staat een eenvoudige zaalkerk uit 1826 met spitsboogvensters en een half ingebouwde toren: de Lambertuskerk. Twee voorgaande kerkgebouwen brandden af. Dit is de derde kerk. Vanaf 2005 is ze gerestaureerd en op 9 maart 2008 weer in gebruik genomen. In de kerk staat een Leichelorgel, één van de vier overgeblevenen in Fryslân. Het is het grootste Leichelorgel in Fryslân: twee klavieren en zelfstandig pedaal. In 2021 is het geheel gerestaureerd door Bakker & Timmenga uit Leeuwarden. Reden genoeg om hier onze voorjaarsexcursie te starten. Na Arum gaat de voorjaarsexcursie naar Harlingen, waar we de Sint-Michaëlkerk en de Grote Kerk bezoeken. De Sint-Michaëlkerk is een driebeukige kruisbasiliek in neogotische stijl. De inrichting is sober, maar daardoor vallen de beelden en prachtige acrylglas-ramen extra op. Achterin de kerk staat het in 1898 door P. J. Adema & Zoon gebouwde orgel.
Hoewel de Sint-Michaëlkerk voor de skyline van Harlingen veel gezichtsbepalender is dan de Grote Kerk, zijn de Harlingers toch vooral trots op de Grote Kerk met het prachtige Hinsz-orgel uit 1776. In deze kerk hebben we een iets uitgebreider programma voor u dan in de twee voorgaande kerken. Ds. Teunard van der Linden zal een lezing houden en beide organisten zullen hier het prachtige Hinsz-orgel uit 1776 bespelen. De algehele leiding is in handen van Peter van der Zwaag, die ook de orgels zal bespelen, samen met Jochem Schuurman. Elders in deze krant kunt u uitgebreid lezen over de geschiedenis van de kerken en de orgels.

Op deze middagen is er gelegenheid voor amateur-organisten om op orgels in de provincie Fryslân te spelen. Op verschillende zaterdagen kan dat in verschillende regio’s. Het is dus mogelijk om eventueel in te schrijven voor meerdere zaterdagen. De regio-indeling zorgt voor kortere reistijden tussen de verschillende orgels, waardoor het aantrekkelijker is om meerdere orgels op een zaterdag te bespelen. Oargelpaad is gekoppeld aan het Tsjerkepaad, zie www.tsjerkepaad.nl.
Organisten kunnen zich vanaf 9 april online registreren voor deelname. Vanaf 30 april kunnen organisten, die tevens donateur van onze stichting zijn, starten met het reserveren van speeltijd. Niet-donateurs kunnen datzelfde doen vanaf 14 mei. Alle deelnemers kunnen tot en met vrijdag 3 juni speeltijd reserveren. Tijdens deze opgaveperiode is het mogelijk om het speelrooster online te wijzigen of te downloaden en ook is veel informatie te vinden over de orgels die kunnen worden bespeeld. Opgave voor Oargelpaad is uitsluitend mogelijk door tijdig een bedrag van € 17,50 over te maken naar rekeningnummer NL64INGB0002377793 t.n.v. Stichting Organum Frisicum, o.v.v. Oargelpaad, postcode en huisnummer. U ontvangt een bevestiging en kunt zich zoals gezegd via onze website vanaf 9 april registreren. Kijk voor meer informatie, waaronder de gehele procedure, op www.organumfrisicum.frl onder Activiteiten -> Oargelpaad -> voor organisten.

Op zaterdagmiddag 30 juli 2022 organiseren we weer de jaarlijkse orgelfietstocht. Organist Jochem Schuurman zal tijdens deze tocht een drietal orgelconcerten van een halfuur geven.
Deze keer bezoeken en beluisteren we orgels van Oudwoude, Kollum en Buitenpost. Het eerste concert begint om 13.30 uur in de hervormde kerk van Oudwoude. Elders in deze krant staat een artikel van Bearn Bilker over Oudwoude, de kerk en het orgel. Via Kollum gaat de tocht naar Buitenpost, waar in de hervormde kerk een Van Dam-orgel staat uit 1877. Het is alleen al om te zien een prachtig instrument, met veel ornamentiek. Waar kennen we Kollum van? Van de kaas, gemaakt van rauwe melk en met een pittige smaak? Van het kleinsteeds karakter van het dorp, nu deels beschermd dorpsgezicht? Of van het Kollumer dialect dat nog steeds door een deel van de bewoners gesproken wordt? Voor oude kerken- en orgelliefhebbers is vooral de Kollumer Maartenskerk interessant. Een gotische kerk met delen uit de 13e en 15e eeuw. In 1882 ontdekte men onder een pleisterlaag muurschilderingen van o.a. het gezicht van Christus, afbeeldingen van de evangelisten, Maria en Sint Maarten. De preekstoel en de herenbanken dateren uit de 17e eeuw. En er staat een tweeklaviersorgel met 15 registers daterend uit 1841 en gebouwd door Willem van Gruisen. In 1884, 1939 en 1971 werd het orgel gerestaureerd, laatstelijk ook gereconstrueerd door Bakker & Timmenga. Het orgel is bekroond met een imponerende beeldengroep.

Sinds 2020 organiseren we op Open Monumentendag samen met Stichting Alde Fryske Tsjerken een aantal orgelbespelingen. Het zijn informele concerten van circa een half uur met laagdrempelige toegankelijke muziek in historische Friese kerken. De concerten worden gegeven door studenten van verschillende conservatoria. Zij doen concertervaring op en maken kennis met historische orgels in prachtige oude kerken in Fryslân, en de ‘toevallige bezoekers / voorbijgangers’ zien niet alleen, maar horen ook het historisch erfgoed. Hoe mooi is dat! Mis het niet! Hoewel wij het niet organiseren, wijzen we toch ook even op het orgelconcert in de Sint-Bonifatiuskerk van Leeuwarden om 16.00 uur door Peter van der Zwaag. Een mooie afsluiting van een ‘cultuur-historisch dagje’.

In Meppel, weliswaar buiten onze provincie, werd driehonderd jaar geleden een orgel opgeleverd van Jan Harmensz Camp (of Jannus Hermannus Camp), veelal kortweg Jan Harmens. Vanuit Meppel was men al een paar keer naar Fryslân getrokken om orgels van verschillende Friese orgelbouwers te bekijken en te beluisteren. De keuze voor een orgel voor de Grote of Mariakerk viel ten slotte op Jan Harmens. Overigens verliep de bouw niet zonder slag of stoot, zie het artikel van Gjildert van der Velde en Keimpe van de Wal elders in deze krant. De najaarsexcursie op 24 september is geheel gewijd aan orgels van Jan Harmens. Het is zogezegd een thema-excursie. We beginnen in de Sint Gertrudiskerk in Workum. Deze kerk is o.a. bekend geworden vanwege de beschilderde gildebaren in de noord- en zuidbeuk van de kerk. De omvang van deze collectie is uniek in Nederland. Waarschijnlijk stond er vanaf 1533, toen de kerk in gebruik werd genomen, ook al een orgel in de kerk, maar in 1696 krijgt Jan Harmens de opdracht voor het bouwen van een nieuw orgel. Bijzonder zijn de luiken waarmee het orgel kon worden afgesloten, om stof en ongedierte te weren. Van Workum gaan we naar Sloten, naar de Grutte Tsjerke. Sloten is een vestingstadje, één van de Friese elf steden, net als Workum overigens. De Grote Kerk is gebouwd in 1647 en laatstelijk gerestaureerd in 2021- 2022. Als sluitstuk wordt er groot onderhoud verricht aan het orgel. Bij de excursie zien en horen we het resultaat. Ten slotte gaan we dus over de provinciegrens naar het Drentse Meppel.
De algehele leiding is in handen van Peter van der Zwaag, die ook de orgels zal bespelen, samen met Bob van der Linde. U kunt zich voor deze excursie aanmelden door vóór 15 september a.s. € 17,50 p.p. (donateurs) of € 22,50 (niet-donateurs) over te maken naar rekeningnummer NL64 INGB 0002 3777 93 van de Stichting Organum Frisicum o.v.v. najaarsexcursie, aantal personen, postcode en huisnummer (kinderen onder de 16 jaar kunnen gratis deelnemen).

U kunt onze stichting steunen met een donatie van tenminste € 15,00. U kunt uw donatie over maken op rekeningnummer NL64 INGB 0002 3777 93 van de Stichting Organum Frisicum o.v.v. donatie, postcode en huisnummer. De Stichting Organum Frisicum is door de overheid erkend als een culturele ANBIorganisatie. Dat betekent dat uw donatie voor de belasting aftrekbaar is.

De orgelkrant wordt altijd gepresenteerd tijdens de Voorjaarsexcursie. In 2023 zal deze plaatsvinden in Gaasterland en Sneek. De eerste aanzet voor deze excursie is inmiddels gegeven, maar kijk vooral op de website van onze stichting voor meer informatie. De voorjaarsexcursie is altijd op de eerste of tweede zaterdag van april.