Een orgellandschap heeft een dynamisch karakter: bestaande orgels worden onderhouden, gerestaureerd of gewijzigd, er worden nieuwe instrumenten gebouwd, andere gesloopt of verkocht naar elders en er verschijnen ook van elders aangekochte instrumenten. Dat laatste is het geval met het orgel in de vrijgemaakt gereformeerde kerk van Franeker-Sexbierum. Het kerkgebouw aan de Voorstraat te Franeker, dat voordien een medische bestemming had, werd na een grondige verbouwing in 2004 in gebruik genomen en kreeg de naam "De Voorhof". Het in de vorige kerk aanwezige bescheiden positief van B.A.G. wilde men vervangen door beter passend instrument. Dat werd gevonden in Lijnden, gelegen onder de rook van Amsterdam. Het B.A.G.-orgel werd verkocht naar Noord-Brabant.Het nieuwe orgel is in 1910 gebouwd door de firma L. Ypma & Co. te Alkmaar voor de rooms-katholieke Sint Franciscus van Saleskerk in Lijnden, vlakbij Schiphol.

Dit kerkgebouw werd in 2002 buiten gebruik gesteld, waarna het orgel in 2005 werd aangekocht door 'Franeker'. Het werd een jaar later gedemonteerd en in 2007 in de nieuwe kerk te Franeker opgesteld (en waar nodig hersteld) door een groep enthousiaste gemeenteleden in nauwe samenwerking met de firma Adema's Kerkorgelbouw uit Hillegom. De ingebruikneming vond plaats op 4 oktober 2007. De oorsprong van het bedrijf Ypma lag in Bolsward, waar vermoedelijk in 1834/35 Dirk Sjoerds Ypma (1813-1854) een orgelmakerij begon, waarin achtereenvolgens ook zijn broers Eeltje (1819-1893) en Lodewijk (1823-1887) het vak leerden (zie het artikel over Eeltje Ypma, elders in deze Orgelkrant). In 1842/43 verplaatsten Dirk en Lodewijk de werkplaats naar Alkmaar, van waar uit een omvangrijk oeuvre tot stand werd gebracht in Noord- en Zuid-Holland, met name na Dirk's overlijden. Vanaf 1887 tot 1902 werd het bedrijf voorgezet door de weduwe van Lodewijk, Anna Elisabeth Lucas, onder de naam L. Ypma & Co; firmant sinds 1900 was Jos Vermeulen, die het bedrijf nadien verder leidde, aanvankelijk nog onder dezelfde firmanaam. Gezien het bouwjaar (1910) is de bijnaam die het Franeker orgel gekregen heeft ('De Weduwe Ypma') feitelijk onjuist Het is immers 8 jaar gebouwd ná het overlijden van de weduwe!
In 1967 vonden herstelwerkzaamheden aan het instrument plaats door de firma Adema-Schreurs te Amsterdam. Daarbij werd de aanwezige pneumatische tractuur elektropneumatisch gemaakt en vonden enkele dispositiewijzigingen plaats: op het hoofdwerk verschenen een Holpijp (ter vervanging van een ouder gelijknamig register?) en een Mixtuur, terwijl in het zwelwerk een strijker werd vervangen door een Sesquialter (beide laatstgenoemde registers ongetwijfeld onder invloed van de neobarokke 'mode'). Aan de aanwezige Bourdon 16 vt werden drie unitregisters voor een vrij pedaal ontleend.
In deze vorm is het instrument ook te Franeker geplaatst. Interessante vraag is natuurlijk hoe dit instrument zich muzikaal zal gedragen in deze omgeving. De vrijgemaakte liturgie en klankwereld anno 2007 verschillen hemelsbreed van de rooms-katholieke honderd jaar geleden. Een vrijgemaakte reïncarnatie van een rooms orgel? Een boeiend experiment!

Het orgel is in 1965 gebouwd vanuit de neobarokke gedachte dat een orgel een dunne, boventoonrijke klank moest voortbrengen. Maar al kort na de bouw ontstond er onvrede over de klank. In de jaren '80 werd de klank van het instrument aan nieuwe inzichten aangepast. Dit had tot gevolg dat het orgel slap en weinig draagkrachtig werd.
Toen de orgelmaker Mense Ruiter in 2001 bij de grootste prestantpijpen de pijpvoeten verving, kwam men tot het besluit te gaan sparen voor groot onderhoud aan het orgel. In de loop van het jaar 2006 was het benodigde geld bijeen gebracht en werd de orgelcommissie opgericht die zich bezighield met de werkzaamheden rond het orgel. De visie van de commissie op de werkzaamheden was duidelijk: optimalisering van het bestaande orgel met het oog op de functie in de kerkdienst. Omdat de visie van de firma Reil het meest overeenkwam met deze wens, werd besloten de opdracht aan deze orgelmaker te gunnen.

Het orgel is door de firma Reil volledig geherintoneerd en de winddruk is iets verhoogd. Het hoogste koor van de Mixtuur is verwijderd en er is een dubbelkoor toegevoegd. De bekers van de Dulciaan van het rugwerk zijn verlengd en de Nasard 2' werd vervangen door een Sesquialter 2-sterk.

Het resultaat is, zoals gezegd, zeer bevredigend! Het orgel is geoptimaliseerd, maar wel in zijn neobarokke waarde gelaten. De gedachte waaruit het instrument oorspronkelijk gemaakt is, was respectabel; met de toenmalige kennis kwam het er echter niet uit. Met de laatste werkzaamheden is 'alles uit het orgel gehaald wat er in zit'. Het orgel is er in draagkracht behoorlijk op vooruit gegaan. Dit, in combinatie met de Dulciaan die breder inzetbaar is geworden en de toevoeging van de Sesquialter, is zeer bevorderlijk gebleken voor de zondagse praktijk in de eredienst. Het prestantenplenum is stevig en helder, uiteraard zeer geschikt voor de neobarokke orgelmuziek, maar niet in het minst ook voor het barokke repertoire. De Schalmeij 8' op het hoofdwerk mengt uitstekend met de andere registers. Ook in de kleine (fluit)registraties is het orgel prachtig. De Fontein in Drachten is nu in het bezit van een neobarok orgel van hoge kwaliteit!