Wie via de N357 van Leeuwarden naar Holwert rijdt, passeert tussen Hallum en Ferwert het dorp Marrum. Treinliefhebbers, onder
wie schrijver dezes, minderen dan even snelheid vanwege de fraaie oude treinen die bij het voormalige station Marrum-Westernijkerk
zijn opgesteld. Ooit reed hier het beroemde ‘Dokkumer Lokaaltje’ geëxploiteerd door de Noord-Friesche Locaal-Spoorwegmaatschappij
(NFLS). De lijn had vanuit Leeuwarden een aftakking in Stiens naar het westen (via Sint-Annaparochie en Sexbierum naar Harlingen)
en naar het noorden en noordoosten van Friesland (via Holwert, Ternaard en Dokkum naar Anjum). In de jaren negentig van de
vorige eeuw viel het doek voor de lijn. Blikvanger in Marrum is de stoere Humboldt-stoomlocomotief uit 1914 met daarachter twee
gerestaureerde rijtuigen, die identiek zijn aan de rijtuigen uit 1920 die ook ooit op het traject hebben gereden. Verder valt de
door Werkspoor Amsterdam gemaakte locomotor op, die in de volksmond ‘Sik’ genoemd werd vanwege zijn mekkerende toeter of fluit.
In de rijtuigen van de Humboldt-locomotief is tegenwoordig een pannenkoekenrestaurant gevestigd.
Hebben Hallum en Ferwert een kerk vernoemd naar Sint Maarten van Tours – zoals nog een dozijn plaatsen in Friesland – in Marrum is
de kerk gewijd aan Godehardus (voor zover bekend de enige in Friesland). Godehardus van Hildesheim leefde van 960-1038. Hij was monnik,
abt en later bisschop en liet veel kerken bouwen. Ook stimuleerde hij het onderwijs.
De protestantse gemeente omvat de dorpen Marrum en Westernijtsjerk. In de laatromaanse kerk van Westernijtsjerk bevindt zich ‘opus 1’
van de orgelmakerij Bakker & Timmenga uit 1880. Wegens het samengaan van beide Marrumer kerken in het SoW-proces werd de gereformeerde
kerk in 2000 afgestoten en afgebroken. Het hier aanwezige Leeflang-orgel uit 1960 vond in 2008 een nieuwe bestemming in Seattle, in
het noordwesten van de Amerikaanse staat Washington. De overplaatsing werd verzorgd door de orgelbouwers Kaat & Tijhuis (zie over dit
orgel p. 206 in “Orgelbouw na 1945 in Friese Kerken” van Theo Jellema en http://www.kaatentijhuisorgelmakers.nl/restauratie_seattle.html).
De protestantse Godeharduskerk, voorheen de hervormde kerk, bezit een Hillebrand-orgel uit 1831. In dit artikel komt vooral het koororgel
van Fonteijn & Gaal uit 1975 in de Godeharduskerk aan de orde.
Toen in Marrum de twee kerken na het SoWproces opgingen in één kerk met de naam Godeharduskerk, is de orgelcommissie gaan zoeken naar
een vervangend instrument voor het in de kerk aanwezige kistorgel. Dit omdat het historische Hillebrand-orgel uit 1831 niet meer naar
behoren bespeeld kon worden. Het kistorgel was in 1985/1986 door orgelmakerij Mense Ruiter in opdracht van de hervormde gemeente van
Marrum gebouwd en had de volgende dispositie: Gedekt 8’, Fluit 4’, Octaaf 2’, en een manuaalomvang van C-d3.
Dit orgeltje heeft tot 2000 als begeleidingsinstrument dienst gedaan. In 2000 werd bij Kaat & Tijhuis te Kampen het huidige koororgel
gekocht. Eigenlijk was het een ruil: de kerk in Marrum kreeg het koororgel en de orgelbouwer kreeg het Leeflang-orgel (1960) uit de
gereformeerde kerk en het kistorgeltje uit de hervormde kerk. Deze beide orgels zijn later weer elders in kerken geplaatst. Het
Leeflang-orgel heeft een plek gevonden over de Atlantische Oceaan in Seattle. Het kistorgel is terechtgekomen bij ds. Wijnands van
de hervormde kerk in IJhorst-De Wijk (Ov.). Kaat & Tijhuis hadden daar het Proper-orgel uit 1903 in onderhoud. In 1988 bouwden zij
er een nieuw orgel in de kas van Proper-kas. Na zijn emeritaat is ds. Wijnands in Lemelerveld gaan wonen. Hij is in 2020 overleden.
Het door de Marrumer kerk aangeschafte koororgel werd in 1975 door Fonteijn & Gaal gebouwd. Het was toen bestemd voor de Johanna
Stichting te Zwammerdam. Het begeleidde het musiceren door de Jostiband. De oorspronkelijke dispositie van dit orgel:
Holpijp 8’, Octaaf 4’, Roerfluit 4’, Gemshoorn 2’, Octaaf 1’ en Mixtuur I sterk. De registers zijn verdeeld in bas en discant en
het pedaal heeft een Subbas 16’. Ook is er een Tremulant.
Bij de aankoop van het instrument is de Octaaf 1’ in de discant vervangen door een Dulciaan 8’. Hiermee had de SoW-gemeente
een instrument waarmee de gemeentezang voldoende kon worden begeleid.
Doordat het orgel in tegenstelling tot het Hillebrand-orgel op de gangbare toonhoogte a1 = 440 Hz is gestemd, worden ook met
regelmaat instrumentalisten bij het orgel ingezet. Tevens is er sinds de invoering van het Liedboek 2013 een cantorij opgericht.
Deze zangers hebben de taak gekregen om, onder leiding van één van de organisten, de gemeente vertrouwd te laten worden met
nieuwe liederen uit het Liedboek. Bij de begeleiding van die cantorij kan het koororgel eveneens uitstekend dienst doen.
De kerkgemeenschap is wel heel blij dat sinds 2010 het Hillebrand-orgel, na een grondige restauratie, weer volop gebruikt
kan worden als begeleidings- en concertinstrument. Voor dit laatste is het orgel helemaal geschikt geworden na de uitbreiding
met een vrij pedaal in 2016. Naast dit hoofdorgel wordt toch nog regelmatig het koororgel bespeeld en dan meestal in samenspel
met een kopergroep, een instrumentalist of een koor. Dus terecht een koororgel! Wanneer er een orgelconcert in de kerk wordt
georganiseerd, wordt de concertant gevraagd ook iets op het koororgel te spelen.
Auke de Boer
(met dank aan Wibe Postma, organist Marrum)
