“Wij woonden in Leeuwarden in een schitterend 17e-eeuws herenhuis met een klein tuintje. Ik had mijn werkplaats op een industrieterrein en mijn vrouw had een moestuin net buiten Leeuwarden.
Toch hadden wij allebei het verlangen om zowel werkplaats als groentetuin aan huis te hebben. We wilden echter wel in een oud huis wonen met veel authentieke elementen. We hebben in Friesland, Groningen en Drenthe jarenlang boerderijen bekeken, maar als die voor ons betaalbaar waren vonden we vaak dat het interieur zielloos was, en als er een boerderij met een ziel voorbij kwam konden we hem onmogelijk betalen. Toen ontdekten we dat in Duitsland en Frankrijk de prijzen van boerderijen met veel authentieke elementen veel lager waren dan in Nederland. We zijn een paar keer naar beide landen op huizenjacht geweest. Uiteindelijk hebben we in 2017 in de Auvergne gevonden wat we zochten. Een oude boerderij met bijgebouwen, gelegen in de uitlopers van de Monts de la Madeleine.
Ik heb mijn werkplaats in Leeuwarden opgezegd, heb alles naar Frankrijk verhuisd en heb mijn laatste instrument in Friesland bij vrienden thuis afgebouwd.”

“De eerste jaren heb ik veel heen en weer gereisd omdat ik in Friesland twee koren had en een organistenbaan in Goutum. Daar kon ik heel moeilijk afscheid van nemen. Ik had de derde zondag van de maand vrij, dus ik stapte na de dienst van de tweede zondag in mijn oude Peugeot en reed naar Frankrijk. Ik zorgde er vervolgens voor dat ik de vierde zondag op tijd weer op de Goutumer orgelbank zat. Uiteindelijk heb ik daar op 3 oktober 2021 afscheid genomen.
In Frankrijk ben ik in één van de bijgebouwen begonnen met het opzetten van een nieuwe werkplaats. Het gebouw was een oude potstal voor paarden. Een halve meter dikke en keiharde laag mest vermengd met stro heb ik samen met een vriend afgegraven. Prachtige voeding voor de tuin van mijn vrouw! Vervolgens heb ik een betonvloer gestort. Ik blijf voorlopig nog wel even bouwvakker, want de muren moeten nog gevoegd en er moet een gedeelte van de ruimte worden geïsoleerd om te kunnen verwarmen.
Wanneer de werkplaats klaar is ga ik een kistorgel afbouwen, waarvan ik een deel al heb gemaakt.
Daarna volgt een vrij clavichord en een klavecimbel naar Frans 17e-eeuws voorbeeld. In de loop der jaren heb ik een collectie antieke instrumenten opgebouwd, waaronder twee vleugels van voor 1850 en drie pedaalharmoniums. Daar zit restauratiewerk in waar ik ontzettend veel zin in heb.”

“Frankrijk is in velerlei opzichten een fantastisch land. Landschappelijk is er zoveel te beleven. Ik moet voor bepaalde boodschappen 35 kilometer rijden, dan rijd ik door vier verschillende landschappen. Deels door bos, deels door open gebied met geweldige uitzichten op de indrukwekkende vulkanen bij Clermont-Ferrand en de bergen bij Lapalisse. Veel kleine meertjes.
En ik vind het landklimaat geweldig. De zomers zijn zeer warm, het gebied waar wij wonen staat bekend om zijn vele onweersbuien die voor de bergen blijven hangen. Omdat alle elektriciteit- en telefoondraden bovengronds zijn slaat regelmatig de bliksem in elektriciteitspalen waardoor de stroom uitvalt en het internet tijden is uitgeschakeld.
De winters zijn koud met sneeuw. Geweldig zijn de bomen zonder bladeren, je ziet dan de ziel van een boom. Eén groot feest van grafiek tegen grijze luchten. Het voorjaar is een explosie van nieuw leven en de herfst is zeer kleurrijk en qua temperatuur een verademing na de hitte van met name augustus. Dan het eten en drinken wat in Frankrijk een echte cultuur is. Fransen zijn tussen twaalf en twee uur onbenaderbaar. Dan zitten ze te eten en daar hoort natuurlijk wijn bij. Op de weg naar een dorpje in de buurt zijn onlangs witte middenlijnen aangebracht, en je kunt precies zien welk stuk weg voor en welk stuk na het middageten is gedaan! Dat vind ik zo leuk.
Wat mij ook aantrekt is de rustige manier van leven hier. Alles doet men langzaam. Dat werkt aanstekelijk, ik speel alleen nog adagio’s. En de taal vind ik erg mooi. Net zo’n muzikale taal als het Frysk!”

“In Nederland droomden we al van een manier van leven waarin we zoveel mogelijk zelfvoorzienend waren. Hier in de Auvergne is dat niet alleen mogelijk maar in bepaalde opzichten ook bijna noodzakelijk. Hier hebben we de mogelijkheid om onze groente te verbouwen, kippen en schapen te houden, kaas te maken. We hebben geen gas, koken en stoken zoveel mogelijk op hout. We hebben zoveel bomen dat we in onze eigen houtbehoefte kunnen voorzien, maar je moet takken wel verwerken tot brandhout. Dat betekent kappen, zagen, drogen, maar ook zorgen voor nieuwe aanplant voor komende jaren. Dat is half een boerenleven, geweldig! Wat betreft eventuele consequenties voor de werkplaats: dat is afwachten. Ik beschouw de periode dat ik de werkplaats aan het verbouwen ben als een sabbatical. Daar was ik echt aan toe. En tegelijkertijd realiseer ik waar ik altijd van heb gedroomd. Nee, mijn manier van werken zal niet veranderen, daar ben ik mee vergroeid.”

“Ik heb in mijn werk er altijd voor gezorgd dat ik volkomen verbonden ben met wat ik waar dan ook doe. Wanneer je je volkomen verbindt met je werk ontstaat er wat men in Spanje ‘duende’ noemt, je zou het bezieling kunnen noemen. Er ontstaat dan een spirituele staat van bewustzijn waarin je niet meer denkt, maar alleen handelt. Wanneer het mij in mijn werk niet lukt om in die staat te geraken dan stop ik direct, dan is het kennelijk niet het goede moment. Door die houding, de bereidheid hebben om bezield te worden, raak je verbonden met de bron waaruit al het schone ontstaat.
Mediteren helpt mij daarbij. Versmelten met de stilte. Eén worden met het nu.”

“Ja, instrumenten bouwen is net als muziek maken een passie. Dat blijf ik ook doen zolang ik kan. Met muziek kun je mensen in hun hart raken, ontroeren en blij maken, maar daarvoor is een instrument nodig dat de bespeler moet inspireren. Ik ben erg dankbaar dat ik zowel kan spelen als bouwen.
Ik studeer veel orgel en klavecimbel, hoofdzakelijk solowerken.
In Lapalisse, een stadje niet zover bij ons vandaan, staat een prachtig orgel, in 1879 gebouwd door de Parijse orgelbouwer Paul Férat. Ik heb daar een paar keer de mis gespeeld. Heerlijk, maar o wat mis ik het begeleiden van Psalmen!”