Het voorbije culturele jaar was bijna weer als vanouds. Alle geplande activiteiten gingen door. De maatregelen i.v.m. Covid-19 liggen
achter ons. We zitten weer ‘gewoon’ naast elkaar in de kerkbanken te luisteren naar prachtig orgelspel op Friese historische orgels.
Onze excursies waren mooie voorbeelden van hoe wij na de coronacrisis omgaan met het plannen van onze concert- en excursiebezoeken.
We doen dat vaak op het (aller)laatste moment. Soms pakt dat goed uit en zit de kerk vol, soms valt de opkomst tegen en kun je er een
kanon afschieten zonder iemand te raken. De Voorjaarsexcursie en de Orgelfietstocht – prachtig fietsweer! – zijn (heel) goed bezocht
en waren zeer succesvol. De Najaarsexcursie met het uitstapje over de provinciegrens viel qua publiek wat tegen, maar was kwalitatief
zeker de moeite waard. De orgelbespelingen door conservatoriumstudenten op Open Monumentendag – die we elk jaar samen met de
Stichting Alde Fryske Tsjerken organiseren – gaf een gemêleerd beeld: op de ene locatie waren veel bezoekers, op de andere slechts
enkele. Komend jaar willen we proberen op Open Monumentendag meerdere monumenten met elkaar en met muziek te combineren. We zijn
daarover in gesprek. En als altijd staan voor komend jaar weer mooie excursies op stapel. Elders in deze krant meer hierover.
Een voortdurend punt van aandacht is het bij een breder publiek onder de aandacht brengen van wat wij doen. Allereerst het
promoten van onze excursies. We zijn blij dat we met de komst van Jeanine Kramer in ons bestuur nu iemand hebben met zowel
een muziek- als journalistieke achtergrond. Zij zal het beheren en verspreiden van informatie over Organum Frisicum oppakken,
m.n. de externe communicatie: een breder publiek informeren over historische Friese orgels en het tot klinken brengen daarvan;
orgels in prachtige Friese kerken. Dit erfgoed willen we behouden en promoten. De interne communicatie, zoals die met de donateurs,
loopt veelal via Jannie de Vries, onze administratrice. Uiteraard speelt ook de website www.organumfrisicum.frl een belangrijke rol
bij het informeren en communiceren. Raadpleeg ‘m regelmatig!
Met ingang van 1 januari 2023 hebben we nog een nieuw bestuurslid verwelkomd: Fred Veenstra, onze nieuwe voorzitter. Per 1 augustus
2022 stopte Bearn Bilker – na vijf jaar – als zodanig. Er kwam een mooie uitdagende klus op zijn pad, die hij als historicus in
hart en nieren niet kon laten lopen: het beschrijven van de (nog levende) Friese adel. Een belangrijke verdienste van Bearn voor
Organum Frisicum is de hervorming van de vergaderstructuur van het bestuur, de Akte van Statutenwijziging (met o.a. ‘-het Friese
orgel-’ als aanvulling op de naam Organum Frisicum) en het Beleidsplan van 2020-2025 ‘Het orgel blijft jubelen’.
Met Fred, de nieuwe voorzitter, heeft u op de voorpagina van deze krant al kennisgemaakt. Een belangrijke motivatie om het
voorzitterschap op zich te nemen, zo vertelde hij tijdens zijn eerste kennismaking met het bestuur, is dat hij graag iets wil
toevoegen aan het cultureel gebeuren in Friesland. Bovendien ziet hij mogelijkheden voor het combineren van zijn bestuurlijke
ervaring en zijn hobby, orgelspelen.
Aan onze stichting zijn ook een aantal artistiek adviseurs verbonden. Helaas hebben we van één van hen afscheid moeten nemen:
Gerwin Hoekstra. Een onwerkelijk en onwaarschijnlijk overlijden. Door de corona en daarna zijn ziekte heeft hij nauwelijks de
kans gekregen zich te ontplooien in Leeuwarden, waar hij sinds 2020 organist was, en in onze kring. Hij was buitengewoon talentvol,
maar is amper 30 jaar oud op zondag 27 november 2022 overleden.
Het werd al genoemd, het beleidsplan voor 2020-2025. We zijn druk doende daaraan uitvoering te geven. Zo zijn bijvoorbeeld de
eerste educatieve activiteiten afgerond en worden nieuwe gestart. Vlak voor de zomervakantie ‘knutselden’ leerlingen van de
bovenbouw van enkele basisscholen in Leeuwarden een ‘doe-orgel’ in elkaar en leerden ondertussen van alles over de techniek van
het orgel, over geluid, klankkleur en toonhoogte en over hoe je een orgel bespeelt. Dat laatste zagen ze met name tijdens de
excursie naar het orgel van de Lutherse kerk aan de Nieuwe Oosterstraat, waar ‘meester Bob’ (Bob van der Linde, organist van de
Martinikerk in Sneek en artistiek adviseur van Organum Frisicum) het orgel bespeelde. Keimpe van der Wal is in ons bestuur de
man van de educatieve projecten.
In het beleidsplan staat ook dat we willen onderzoeken hoe we ons als stichting kunnen inzetten voor herstel en behoud van het
orgel als cultureel erfgoed, en dat in algemene zin. We zouden bijvoorbeeld kleine bijdragen voor de restauratie van orgels kunnen
verstrekken. Met het oog daarop willen we een apart fonds instellen met als doel dit soort (kleine) financiële bijdragen te leveren,
als stimulans naar anderen – particulieren, bedrijven, instanties – toe, om daarmee betekenis te geven aan de waarde van het
betreffende orgel voor het Friese culturele erfgoed en voor de Friese orgelmuziek. Momenteel bekijken we hoe we dat fonds kunnen en
willen voeden en welke actie(s) daarvoor ondernomen dienen te worden.
Wij zouden Organum Frisicum graag zien als hoeder van het cultureel erfgoed in Friesland als het om orgels en orgelmuziek gaat.
Maar dat is nog wel ‘een dingetje’. Er gebeurt van alles met kerken in Friesland: ze worden gesloten, staan te koop of zijn (al)
verkocht, herbestemd, ontmanteld (bv. het interieur – al of niet inclusief orgel – is verkocht, verwijderd), verwaarloosd…
Wat zouden wij hierin eventueel kunnen betekenen, met name als het om orgels gaat? En wat gebeurt er met orgels in (voormalige)
kerkgebouwen waar geen organist meer is die zich erom bekommert, de zogenaamde ‘verweesde’ orgels? Onlangs werd het Hardorff-orgel
in de kerk van Baaium, dat meerdere decennia onbespeelbaar en totaal verwaarloosd was, opnieuw in gebruik genomen na een
restauratie van acht maanden. Hoe mooi is dat?!
Andere punten die de aandacht vragen zijn de verdere verbetering van de interne organisatiestructuur en de communicatie via de
Friese Orgelkrant en onze website. Zoals u ziet, verschijnt de orgelkrant volgens het vertrouwde format. We zouden wel iets anders
willen. We onderzoeken verschillende mogelijkheden. Of dat al in 2024 geëffectueerd wordt is nog de vraag, maar op langere
termijn moet – ook vanwege de kosten – wel een andere oplossing gevonden worden. Onze website functioneert naar tevredenheid.
Gemiddeld bezoeken maandelijks circa tweeduizend mensen de site en ook de video’s op YouTube worden veel bekeken. De
website bevat een schat aan informatie en is voor een orgelliefhebber zeker interessant.
Er ligt een goed en mooi jaar achter ons. Nu blikken we vooruit. Er staan weer veel activiteiten op stapel, zie elders in deze krant:
‘Activiteiten in 2023’
