Het koororgel dat is te vinden in de Sint-Vituskerk te Blauwhuis kent een boeiende geschiedenis. In 1903 bouwde de orgelmakerij C.B. Adema & Zonen, gevestigd in de Friese hoofdstad, een orgel voor het Sint-Fredericusgesticht. Dit tehuis voor armen en weesmeisjes werd gebouwd in 1882 naar een ontwerp van P.J.H. Cuypers in opdracht van het parochiaal armbestuur en toegewijd aan Sint-Fredericus van Hallum. Het gebouw stond op de hoek van de Kruisstraat en de Keizersgracht aan de noordkant van de in 1874 verrezen Bijzondere Strafgevangenis en het Huis van Bewaring uit 1881. Daar moest een weeshuis en een aantal daartoe aangekochte arbeidershuizen voor worden afgebroken.
Waar het orgel in het gesticht is geplaatst is niet duidelijk, want bij de bouw was niet voorzien in een kapel. Dit blijkt uit een klacht van de zusters, die om dit tekort in de geestelijke verzorging van de bewoners dreigden uit Leeuwarden te vertrekken. Mogelijk dat ten tijde van de bouw van het orgel toch een ruimte als kapel is ingericht. De orgelkas was in zoverre bijzonder dat het loze neogotische orgelfront aan de ene korte kant van de rechthoek werd geplaatst en het klavier aan de andere korte kant, de achterzijde dus. De dispositie van het orgel luidde:
Manuaal (C-f3): Prestant 8’, Holpijp 8’ B/D (gedeeld tussen f en fis), Viola 8’ (vanaf fis), Vox Celeste 8’ (vanaf fis) en Prestant 4’. Er was geen (aangehangen) pedaal.

Het Fredericusgesticht voldeed in de dertiger jaren van de vorige eeuw niet meer aan de gestelde eisen van hygiëne, ruimte en comfort. Daarom werd besloten om een geheel nieuw gebouw te realiseren. Het terrein rond het zogenoemde Amelandhuis, gebouwd door de familie Cammingha in 1678 en in 1906 omgebouwd tot het Sint-Bonifatius Hospitaal (nabij de Sint-Bonifatiuskerk, 1884), werd verworven en deken J.H. Vaas legde op 20 juni 1936 de eerste steen van het te bouwen nieuwe complex. Dit zou bestaan uit: het Sint-Fredericus Liefdesgesticht voor rooms-katholieke bejaarden, het klooster der zusters uit het Sint-Jozefpension (een pensionaat voor bejaarden van alle gezindten) én uit de tot weeshuis en kindertehuis (het ‘Mariahuis’) omgebouwde pastorie van de Sint-Bonifatiuskerk.

Op 20 april 1937 werd de nieuwbouw in gebruik genomen en het verlaten Liefdesgesticht verkocht. Het Adema-orgel verhuisde mee naar het nieuwe complex en werd geplaatst in de kapel van het Sint-Jozefpension. Deze overplaatsing werd verzorgd door de orgelmakerij van de Gebr. Adema, zoals die inmiddels heette.
Het orgel van C.B. Adema uit 1903 deed in de kapel van het Sint-Jozefpension dienst tot 1979. In dat jaar werd het woonzorgcentrum Sint Jozef aan de Dokkumer Ee voltooid met verschillende verzorgingsniveaus voor ouderen. De kapel werd gesloten. Bij het nieuwe tehuis werd ook een nieuwe kapel in gebruik genomen.
Het Adema-orgel kreeg echter een andere bestemming. In 1980/81 is het instrument eerst door H. Dantuma gereviseerd en vervolgens overgeplaatst naar de rooms-katholieke Sint-Wirokerk in Easterwierrum (Oosterwierum).

In deze kerk stond rond 1850 vermoedelijk een klein orgel. In 1892 kwam er een harmonium. De revisie van het Adema-orgel mag naar huidige criteria drastisch worden genoemd. Allereerst betrof dit de orgelkas. Het orgel werd 180 graden gedraaid, zodat het nu aan de voorkant werd bespeeld. Het front moest, om zichtbaar te blijven, boven het klavier worden geplaatst. Maar er vonden nog andere belangrijke wijzigingen plaats: de zwelinrichting, die door Adema op een onbekend moment tussen 1903 en 1937 werd aangebracht, werd verwijderd. Verder werd de dispositie gewijzigd: de Viola 8’ en de Celeste 8’ werden vervangen door een Quint 2 2/3’ (klinkend vanaf fis) en een Octaaf 2’ (eveneens klinkend vanaf fis). Eén en ander is in 1980/81 in eigen beheer uitgevoerd, maar helaas duidelijk onoordeelkundig en zonder enig orgelbouwkundig toezicht. In 2015 is het Adema-orgel opnieuw verhuisd, toen de Sint-Wirokerk werd gesloten. In opdracht van het kerkbestuur van de Heilige Antonius van Paduaparochie te Sneek, Blauwhuis, Roodhuis (Reahûs) en Heeg werd het als koororgel geplaatst in de Sint- Vituskerk van Blauwhuis. Deze kerk is, net als het bovengenoemde Sint-Fredericusgesticht, gebouwd naar een ontwerp van P.J.H. Cuypers.

De overplaatsing van het orgel geschiedde door Wim J. te Groen uit Tersoal (gelegen vlakbij Sneek), die het orgel in Easterwierrum sinds de tweede helft van de jaren negentig in onderhoud had. Te Groen, die orgelreparateur, stemmer en intonateur bij Van Vulpen en Vierdag was, pleegde uitgebreid technisch herstel alvorens het Adema-instrument in Blauwhuis te herplaatsen. Zo werden de abstract-draden van het klavier naar de winkelhaakbalk vervangen en afstelbaar gemaakt en lekkages aan balg en windkanalen verholpen. De stemming werd iets boven 440 Hz gesteld en daarmee in overeenstemming met het hoofdorgel gebracht.
Deze werkzaamheden waren erop gericht het orgel weer goed speelbaar te krijgen en werden met respect voor het instrument verricht. Dat alles vergde 50 procent meer tijd dan voorzien. Van enig herstel naar de oude situatie, zoals die van de dispositie, kon daarom op dat moment geen sprake zijn.

Huidige dispositie van het mechanische Adema-koororgel (1903):
Manuaal (C-f3): Prestant 8’, Holpyp 8’ (gedeeld tussen f en fis), Prestant 4’, Quint 2 2/3’ (vanaf fis), Octaaf 2’ (vanaf fis).
Pedaal: afwezig

In het eindrapport van de Katholieke Klokken- en Orgelraad (KKOR) betreffende de overplaatsing van Easterwierrum naar Blauwhuis wordt geïnventariseerd wat er nodig zou zijn om het orgel zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat te herstellen om zo mogelijk voor dit bijzondere instrument een monumentenstatus te verkrijgen.
1. Er zijn twee registers pijpwerk verdwenen en vervangen door exemplaren die niet in het concept van het orgel passen. Het is onduidelijk waar het oorspronkelijke pijpwerk gebleven is. Die registers zijn niet meer in de voorraad van Adema’s Kerkorgelbouw, zoals de orgelmakerij nu heet, aanwezig. De huidige directeur Ronald van Baekel kan zich ook niet herinneren dat ze er ooit waren. Waarschijnlijk heeft de orgelmakerij onder de vorige directeur Antoine Schreurs deze in de jaren negentig gebruikt ter vervanging van hogere registers in een ander orgel. Het is alleen onbekend in welk orgel. Het pijpwerk kan mogelijk ook onderhands zijn verkocht. Volgens ingewijden valt één en ander niet meer na te gaan.
2. Het orgel is in Easterwierrum 180 graden gedraaid, het sierfrontje is op een grove manier uit de achterkant weggezaagd en boven de claviatuur geschroefd, waardoor het disproportioneel hoog boven de orgelkas uitsteekt.
3. De handpompinrichting is nog wel aanwezig, maar de hefboom is binnen in de kas afgezaagd, waardoor deze inrichting niet meer gebruikt kan worden.
4. In 1981 zijn dak en achterwand van de kas vernieuwd met behulp van plaatmateriaal. De wijze waarop dit is gebeurd, verdient zeker geen schoonheidsprijs.
De weg naar een de monumentenstatus is nog lang. ‘Herstel van de oorspronkelijke dispositie door een nieuwe factuur van het verdwenen pijpwerk lijkt een voorwaarde’. Dit zal niet alleen de klank van het orgel ten goede herstellen maar ook de functie van koorbegeleidingsinstrument versterken. Bovendien zal het in klank beter aansluiten bij het hoofdorgel van de Blauwhuister kerk, dat in 1924 gebouwd werd door de gebroeders Rohlfing. Restauratie naar het oorspronkelijk concept zou zeer de moeite waard zijn.
Maar ook in de huidige vorm bewijst het koororgel in de Sint-Vituskerk te Blauwhuis goede diensten, en wordt het regelmatig bespeeld, zeker ook in de coronaperiode.

Sinds november 2015 beschikt de Grote of Sint-Martinuskerk, naast het Helman/ Flentrop-orgel (1688/1979), over een koororgel dat zich op de overgang van schip naar koorgedeelte van de kerk bevindt. Met de aanschaf hiervan ging een lang gekoesterde wens in vervulling om in het koor een instrument te hebben dat gebruikt kan worden voor vespers, bijzondere vieringen, begeleiding van solisten, koren of solo. Er was al enigszins nagedacht over welk soort instrument er zou kunnen komen: Engels, romantisch, modern… Uiteindelijk viel de keuze op weer een gebruikt, ‘tweedehands’ orgel uit Leeuwarden. Eigenlijk een gelegenheidsaanbieding, maar wat voor één!
Al eerder had men in Dokkum een tweedehandsorgel uit Leeuwarden gekocht. In 1584 was het de magistraat van Dokkum die voor de Grote Kerk het orgel van de voormalige Sint Vituskerk, de kerk die ooit bij de Oldehove stond, aangeschaft. In 2015 moest de wijkgemeente van de Sint-Martinuskerk het orgel zelf betalen. Een bijzonder instrument, afkomstig uit het voormalige kerkgebouw De Open Hof in Leeuwarden, dat sinds 2014 De Fontein heet. Hier heeft het van 1981 tot 2013 gestaan. De kerk kon de beschikking krijgen over het grotere Van den Berg & Wendt-orgel uit 1976. Dit kwam beschikbaar door het afstoten van de Adelaarkerk in de wijk Bilgaard.

Maar voor de ontstaansgeschiedenis van het orgel moeten we terug naar 1979. Destijds was er in het Fries Museum een tentoonstelling Achter het Friese Orgelfront, over orgelbouw in Fryslân in de periode 1776 tot 1926. Op deze tentoonstelling waren veel frontontwerpen en bouwtekeningen van Friese orgels, bestekken, rekeningen, brieven, keuringsrapporten, gedenkboeken van orgelinwijdingen, huwelijksaktes en portretten van orgelmakers te zien. Verder ook instructies voor de organisten en oude psalm- en gezangboeken, orgelmakergereedschappen en fragmenten van instrumenten als klaviatuur, pijpen, registerplaatjes, etcetera.
Ook waren er enkele instrumenten te zien én te horen, zoals drie huisorgels van Albertus en Willem van Gruisen en een positief. Dit laatste orgel had de orgelmakerij Bakker & Timmenga voor deze tentoonstelling speciaal gemaakt met gebruikmaking van ouder materiaal, zoals een windlade uit ca. 1800 en enig ouder pijpwerk van ca. 1700. Hiervoor werd een nieuwe quasi-historiserende orgelkast gemaakt van eikenhout. De fluitregisters Holpijp 8’ en Fluit d’Amour 4’ zijn nieuw gemaakt, de Prestant 8’ discant, Prestant 4’, Quint 3’ en Octaaf 2’ bestaan uit ouder pijpwerk. De Holpijp, Fluit en de Quint zijn gedeeld in bas en discant. Ook kreeg het klavier een transpositie, mogelijk om de toonhoogte een halve toon te kunnen verschuiven.

Herkomst van de materialen en hun makers konden niet worden achterhaald. Het betreft overigens materiaal dat tijdens restauratiewerkzaamheden aan orgels ten gevolge van reconstructie is vrijgekomen. Het pijpwerk was zo verbluffend goed, dat besloten werd tot het opnieuw gebruiken hiervan op een bestaande lade. Het resultaat laat zich prima horen in de fraaie akoestiek van de Grote Kerk in Dokkum.
Een saillant detail is dat de kerk nu een hoofdorgel heeft met historische Helmankassen uit 1688 en een binnenwerkreconstructie door Flentrop uit 1979 én omgekeerd een koororgel met een B&T-kas uit 1979 en een deels historisch binnenwerk.

Het betreft dus een ‘tweedehands’ orgel. Maar daarvan zijn er in Fryslân heel veel te vinden. Vaak zijn het ‘afdankertjes’ van elders, die hier een tweede leven krijgen. In de orgelkrant van 2021 hebt u hierover meer kunnen lezen. In Dokkum is men blij met dit fraai klinkende koororgel, dat inmiddels een goede plaats in concerten en erediensten heeft gekregen en daarnaast als continuoinstrument ook in kerksonates van Mozart of cantates van Buxtehude mag klinken.
De toonhoogte van het hoofdorgel en koororgel zijn gelijk, waardoor zij samen kunnen klinken. Ieder jaar is er in de zomerserie daarom ‘musica per due organi’.

Dispositie B&T-koororgel:
Manuaal (C-f3): Prestant 8’ D (oud), Holpijp 8’ B/D, Prestant 4’ (oud), Fluit d’amour 4’ B/D, Quintfluit 3’ B/D, Octaaf 2’ (oud).
Pedaal (C-d1) aangehangen.
Mechanische sleeplade.
Toonhoogte: a1 = 440 Hz
Temperatuur: gelijkzwevend

Rond 1982 vatte het bestuur van de hervormde Martinigemeente in Sneek het plan op regelmatig zondagavonddiensten te houden in het oosterkoor* van de Grote of Martinikerk. Hiervoor wilde men een koororgel aanschaffen, dat zou kunnen dienen als begeleidingsinstrument voor zowel de zondagse avonddiensten als rouw- en trouwdiensten.
Aan organist-beiaardier Dirk S. Donker werd gevraagd een eerste opzet voor een daartoe geschikt koororgel te maken. Zo ging het balletje voor de aanschaf en plaatsing van het Van den Heuvel-koororgel in 1984/85 rollen.

Organist Dirk S. Donker maakte een ontwerpdispositie van 6 à 7 registers voor een éénklaviers koororgel met enkele aanvullende eisen. Die eisen betroffen niet alleen de manuaal- en pedaalomvang en de toonhoogte (a1 = 440 Hz), maar ook praktische dingen als de afmetingen en de verplaatsbaarheid. Aanvankelijk opteerde hij voor een uitneembaar aangehangen pedaal.
Hoewel een tweedehands instrument niet bij voorbaat werd uitgesloten en kleine orgels in onder andere Hoorn en Groningen werden bezocht, verried het ontwerp toch de voorkeur voor ‘maatwerk’ en dus een nieuw orgel.

Het ontwerp ging uit van: Prestant 8’ (discant), Holpijp 8’, Prestant 4’, Fluit 4’ (gedeeld), Quint 3’ (gedeeld) en Octaaf 2’. Voor een Terts 1 3/5’ (discant) en een transpositieklavier (1/2 toon hoger) zou Donker graag een aparte, aanvullende prijsopgaaf wensen. Op basis van dit ‘ontwerp’ werd in eerste instantie offerte aangevraagd bij de orgelbouwers Bakker & Timmenga (Leeuwarden), Blank (Herwijnen), Flentrop (Zaandam) en Van Vulpen (Utrecht). De door deze orgelbouwers begrote bedragen schommelden tussen de 80.000 tot 85.000 gulden, inclusief btw. Op basis van de ontvangen offertes werd ‘intern’ druk overlegd en het ontwerp wat bijgesteld. Gevolg was dat in tweede instantie nog een paar orgelbouwers werden benaderd, waaronder Van den Heuvel (Dordrecht).
Het contact met Van den Heuvel verliep het vlotst en gemakkelijkst. Daar kwam bij dat Van den Heuvel een nieuw orgel met een aantrekkelijke vormgeving kon leveren: een orgelkas gebaseerd op een ontwerp uit 1889 van de beroemde Aristide Cavaillé-Coll.

Dat jaar werd in Parijs een Wereldtentoonstelling gehouden, die achteraf erkend is als de 10e universele Wereldtentoonstelling. De tentoonstelling is vooral bekend omdat ter gelegenheid ervan de Eiffeltoren werd gebouwd. Bovendien werd dat jaar gevierd dat 100 jaar geleden de bestorming van de Bastille plaatsvond, hetgeen als het begin van de Franse Revolutie wordt beschouwd. Een reconstructie van de Bastille deed tijdens de tentoonstelling dienst als bijeenkomstpunt en balzaal.
Vanwege deze wereldtentoonstelling presenteerde orgelbouwer Cavaillé-Coll, sinds 1834 in Parijs gevestigd, zich door middel van een boekwerkje over de geschiedenis van het bedrijf, dat tevens diende als een soort catalogus waarin orgelontwerpen vermeld werden, die besteld konden worden. Van den Heuvel verwees in zijn offerte naar een koororgel op basis van bladzijde 28 en 29 uit het boekwerkje van Cavaillé-Coll. Eventueel kon het instrument met een vrijstaande speeltafel geleverd worden, te vergelijken met de afbeelding op de achterflap van het boekje. Bijzonder detail is, dat in die tijd de chef van de werkplaats van Cavaillé-Coll ene Piet Veerkamp (1849-1923) was. Deze was geboren en getogen in Sneek.

Op 1 november 1984 stuurt J.L. van den Heuvel Orgelbouw de tekst van de overeenkomst naar de kerkvoogdij van de Nederlandse Hervormde Gemeente Sneek. De tekst van deze overeenkomst is grotendeels gebaseerd op een offerte en een uitgebreid, gedetailleerd ‘bestek’ van 19 maart 1984. “Wij gebruiken geen kant en klaaronderdelen [sic] van Duitse toeleveringsbedrijven zoals blaasbalgen, walsborden, windladen, houten pijpen of speeltafelmechaniek. Alle onderdelen worden naar eigen gemaakte berekeningen en tekeningen in onze werkplaatsen … met de hand gemaakt”, zo staat er te lezen. Het totaalbedrag van de offerte is fl. 75.700,- exclusief btw en eventuele “latere loonkostenverhogingen uitgaande van het bruto uurloon op 19 maart 1984”, zijnde fl. 50,-.

Op 21 november 1984 retourneert de hervormde kerkvoogdij een getekend exemplaar van de overeenkomst aan Van den Heuvel Orgelbouw. De werkzaamheden zullen in de loop van 1985 plaatsvinden en organist Dirk S. Donker zal tijdens de bouw over de werkzaamheden contact met Van den Heuvel Orgelbouw houden. Uiteindelijk zal het orgel in 1985 fl. 90.000,- (inclusief btw) kosten. Daarvan betaalt de kerkvoogdij fl. 75.000,-. Organist Dirk S. Donker en orgelbouwer Van den Heuvel zorgen ervoor dat het beoogde project in zijn geheel gerealiseerd wordt: de organist schenkt het register Montre 8’ en de orgelbouwer levert gratis de vrijstaande speeltafel.

Bij de oplevering in november 1985 is het resultaat een koororgel met een sierlijk uiterlijk en de volgende dispositie:

Manuaal (C-g3): Montre 8’ (C-B gecombineerd met de Flûte 8’), Flûte 8’ (bas, 29 tonen), Flûte Harmonique 8’ (discant, 27 tonen), Bourdon 8’ (bas, 29 tonen), Bourdon 8’ (discant, 27 tonen), Voix Céleste 8’ (44 tonen), Prestant 4’, Doublette 2’, Basson 8’ (bas, 29 tonen), Hautbois 8’ (discant, 27 tonen).

Pedaal (C-d1): Soubasse 16’ (sinds 1996)

Toets- en registertractuur: mechanisch.
Windladen: sleepladen
Toonhoogte: a1 = 440 Hz
Stemming: gelijkzwevend
Winddruk: 90 mm wk

Bij de levering van het koororgel in 1985 was sprake van een aangehangen pedaal. In 1996 werd de gereserveerde Soubasse 16’ op het pedaal aangebracht. Het pedaal bleef echter ook aangehangen. Vanaf 1996 kende het orgel dus 8 complete stemmen.

De frontpijpen van het koororgel bestaan uit de meeste pijpen van de Montre (Prestant) 8’. De 12 grootste pijpen van het laagste octaaf C-B combineren met de Flûte 8’ en staan in de zwelkast. De 17 kleinste pijpjes van de Montre staan op de lade. De overige pijpen van het orgel (dus alle niet-Montrepijpen) bevinden zich in een zwelkast.

Op 9 januari 1985 geeft het Friesch Dagblad een vooruitblik over de aanstaande, gefaseerde restauratie van het Schnitger-Van Damorgel én de nieuwbouw van het koororgel in de Martinikerk van Sneek. Organist en adviseur Dirk S. Donker stelt daarin, dat de traditie van Cavaillé-Coll mogelijkheden met meer perspectief biedt. “We streven naar een brede klankbasis. De stemmen zijn voor meer dan de helft gedeeld in bas en discant. Samen met de zwelkast, waarin het hele orgel komt te staan, ontstaat een scala van klankmogelijkheden. Het instrument, dat zeven stemmen krijgt, is beslist meer dan een koororgel.”

Na de oplevering in november 1985 werd het koororgel een half jaar later officieel in gebruik genomen. Het kwam een klein eindje van de zuidmuur van het koor te staan. Over de juiste plaats was enige discussie ontstaan, maar uiteindelijk werd gekozen voor de plaats aan de zuidmuur, waar het 35 jaar zou staan. Die plek had ook de voorkeur van orgelbouwer Van den Heuvel.

Het koororgel was in de eerste plaats bedoeld als begeleidingsinstrument van de zondagavonddiensten, alsmede rouw- en trouwdiensten, die in het ‘oosterkoor’ plaatsvonden. Maar daarnaast was het ook geschikt als solo- en continuo-instrument bij concerten. Het eerste concert op het koororgel vond plaats tijdens de ingebruikname op 27 mei 1986. Organist was Dirk S. Donker en medewerking werd verleend door de basbariton Aerde Kuiper en het Liturgiekoor uit Sneek onder leiding van Hoite Pruiksma.

De kranten waren in hun recensies van het concert over het algemeen lovend over het nieuwe orgel. De Leeuwarder Courant noemde de klank “opvallend mild getimbreerd, plastisch van uitdrukking, vloeiend en vol”. Elders merkt Maarten Seybel, jarenlang voorzitter van de Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel op “… dat het orgel grote bewondering verdient. Het Franse karakter werd zeer knap gekopieerd en men waant zich in de een of andere Franse kathedraal. De klank is warm, wellicht iets aan de sterke kant, doch zeer zangrijk”.
De ‘orgelcommissie’, meestal alleen door Dirk S. Donker bemand**, vanwege de kerkvoogdij belast met de organisatie van wekelijkse orgelconcerten op het grote Schnitger/Van Damorgel tijdens het zomerseizoen, kreeg er dankzij het nieuwe koororgel een taak bij: de organisatie van kerkmuziekconcerten, waarbij het koororgel breed kon worden ingezet. Niet alleen als solo-instrument, maar ook als begeleidingsinstrument van solozang of van een klein koor en als continuo-instrument in een klein orkest zou het kunnen fungeren. Er werd gekozen voor zo’n vier tot zes concerten op een zondagmiddag met uitzondering van de zomermaanden. Afhankelijk van programma en bezetting zouden deze in het koor of in het grote middenschip van de Martinikerk plaatsvinden. Aanvankelijk was er geen budget en moest er zoveel mogelijk van de ‘eigen’ kerkelijke musici gebruik worden gemaakt, dat wil zeggen van de organisten Dirk S. Donker (Martinikerk) en Jan de Jong (Ichtuskerk) en het Liturgiekoor Sneek onder leiding van Hoite Pruiksma. De serie viel in de smaak bij het publiek uit Sneek en wijde omtrek.

Geleidelijk groeide de behoefte aan meer kwaliteit. Maar met een hogere artistieke ambitie kwam ook de financiële lat hoger te liggen. Ondanks de verheugende bezoekersaantallen was de recette-opbrengst onvoldoende om een hoog ambitieniveau te handhaven.
kwaliteit en dus aan meer financiën werd vooral in de 21e eeuw voelbaar. Het gebrek aan financiële armslag leidde ertoe dat na zo’n 30 jaar de zondagmiddagconcerten beëindigd moesten worden. Zo bleek herhaling van een concert door de Nederlandse Bach Vereniging in de Martinikerk financieel niet haalbaar. En vanwege de komst van een nieuw theater in Sneek – op de plaats van het vroegere postkantoor – ging financiële steun van de gemeente Sneek naar een door burgerlijk en kerkelijk bestuur opgerichte stichting, die met concerten en voorstellingen een theaterloze periode van 5 jaar moest overbruggen. Hoewel deze Stichting Culturele Evenementen Martinikerk (SCEM) geen concerten met orgel heeft georganiseerd, ondervonden naar het gevoel van de kerkelijke ‘orgelcommissie’ haar zondagmiddagconcerten toch concurrentie van de SCEM-concerten. Ook de wekelijkse orgelconcerten op het grote Schnitger/Van Damorgel op de maandagavond tijdens het zomerseizoen kregen het moeilijk.
De orgelcommissie ging zich wat de zondagmiddag betreft beperken tot concerten door het in 1995 opgerichte Martini Jongenskoor Sneek, aanvankelijk onder de directie van Bouwe Dijkstra. Voor het Adventsconcert door dit jongenskoor werd al gauw uitgeweken naar de Bolswarder Martinikerk. Ondanks alle ambitie en inspanning bleken de zondagmiddagconcerten in de Martinikerk van Sneek niet te redden.

Na gedegen voorbereiding vanaf 1994 werd in 1996 het gereserveerde 16-voets pedaalregister gerealiseerd. De registerknop voor de Soubasse 16’ was in 1985 reeds aangebracht. Daarnaast bleef het pedaal permanent aangehangen.
Een gedegen voorbereiding van de plaatsing van de pedaalpijpen was nodig met het oog op de toegankelijkheid van het binnenwerk. Volgens de eerste plannen moest het koororgel naar voren worden verplaatst, zodat de pedaalpijpen die tegen de muur achter het orgel gedacht waren, in de toekomst voor onderhouds- en stembeurten goed benaderbaar zouden zijn. Deze verplaatsing van het koororgel zou een nogal complexe operatie worden. Het orgel moest omhoog worden gekrikt en op metalen ‘regels’ vervolgens naar voren geschoven, een soort slee-effect. De ondergrond moest extra verstevigd worden en de ‘flonder’ die de speeltafel met de kas verbindt eveneens. Het koororgel zou vanwege de nieuwe Subbaspijpen niet alleen 40 tot 50 cm naar voren worden verplaatst maar ook zo’n 30 cm hoger komen te staan.
Na enkele alternatieven om de plaatsing van de pedaalpijpen bevredigend te realiseren, te hebben gewikt en gewogen, hakten Dirk S. Donker en Van den Heuvel in de loop van 1995 de knoop door: de keus werd gemaakt een nis in de dikke muur achter het koororgel uit te houwen. Hierin zouden de Subbaspijpen dan komen te staan. Op die manier hoefde het koororgel niet te worden verplaatst. Deze keus werd door het College van Kerkvoogden overgenomen. Zo kwamen de pijpen van het pedaalregister dus in een nis achter het orgel te staan.

Er werd een rasterwerk aangebracht om deze aan het oog te onttrekken. En zo is de situatie – vóór de ingrijpende verbouwing van de Martinikerk die aanstaande is – anno 2021 nog steeds.

Op donderdag 2 november 2017 heeft de Sneker protestantse kerkenraad definitief besloten de Grote of Martinikerk te zullen verbouwen en dat de Ooster- en de Zuiderkerk zullen worden afgestoten. Voor veel gemeenteleden valt dit besluit zwaar. De kerkenraad heeft dit besluit dan ook niet lichtvaardig genomen en pas na een periode waarin veel is onderzocht en intensief is samengewerkt tussen kerkrentmeesters, bouwcommissie, kerkenraad en moderamen om de knoop door te hakken.
Hoewel er nog heel wat overleg moet plaatsvinden eer de verbouwing start, belooft het volgens de presentatie van de plannen een ingrijpende aangelegenheid te worden. De hoofdbeuk wordt iets kleiner gemaakt en zal tot een nieuw schip van de kerk worden omgevormd. Aan het grote Schnitger/Van Damorgel hoeft niks te veranderen. In de noordbeuk komen twee zalen en de zuidbeuk wordt een open ontmoetingsruimte.
Het oosterkoor wordt grondig verbouwd tot een kleine kerkruimte, die ongeschikt lijkt te worden voor het koororgel. Het Van den Heuvel-koororgel wordt in de plannen dan ook verplaatst naar de open ontmoetingsruimte, schuin achter de preekstoel die waarschijnlijk op zijn huidige plaats blijft, maar dan wel omgeven zal worden door een nieuw liturgisch centrum.

Deze verplaatsing van het koororgel biedt volgens Bob van der Linde, sinds 2020 de nieuwe organist van de Sneker Martinikerk, nieuwe kansen. Het koororgel is krachtig genoeg om − als dat bij bepaalde gelegenheden wenselijk geacht wordt − het nieuwe schip van de kerk te bespelen. De nieuwe plek biedt ook meer gelegenheid om orgelconcerten met zowel het grote orgel als het koororgel te geven. Verder zijn vanwege de toonhoogte a1 = 440 Hz concerten van het koororgel met andere instrumenten mogelijk, waarbij de open ruimte eenvoudig met stoelen voor de bezoekers te vullen is.

In oktober 2021 is het koororgel gedemonteerd en door Orgelbouwer Van den Heuvel meegenomen naar de werkplaats in Dordrecht. Er is een plan voor groot onderhoud aan het instrument, maar de financiering moet nog worden geregeld en daarom is het geheel nog niet zeker. Vanwege de gasverwarming in het Oosterkoor is er sprake van schimmelvorming op het houtwerk in het orgel en de speeltafel. Dit zal allemaal schoongemaakt worden. Daarnaast bestaat het plan om enkele wijzigingen aan te brengen in de opstelling, om zo enkele stemmingsproblemen te verhelpen. Om de Soubasse zal een kast gebouwd worden. Opnieuw een nis uit de muur – de zuidelijke buitenmuur – houwen, dat gaat ‘em niet worden. Deze kas wordt onderdeel van de rest van het pijpwerk, zodat de Soubasse ook mee reageert op de zweltrede. Kortom, de voorliggende plannen met het koororgel lijken gunstig. Het is echter afwachten wat er nog in de plannen veranderd gaat worden en of de financiering ervan rondkomt.