Voor u ligt alweer de 20e editie van de Friese Orgelkrant. In deze krant krijgt u een overzicht van alle activiteiten in 2017 van Stichting Organum Frisicum. Naast uitgebreide beschrijvingen van de kerken en orgels die tijdens de excursies worden bezocht, vindt u ook meer algemene artikelen over de orgels, orgelbouwers en organisten van Fryslân en een overzicht van de orgelrestauraties van het afgelopen jaar.

Met name één restauratie springt in het oog. In oktober 2016 werd de restauratie van één van Fryslân's belangrijkste orgels afgerond: het orgel in de Martinikerk te Bolsward, gebouwd door Albertus Anthoni Hinsz in 1781.

Dat dit orgel een speciale plek heeft in het hart van vele orgelliefhebbers is geen geheim. Waarop berust die roem van Bolswarder Hinsz-orgel? Adviseur Aart Bergwerff geeft ons dit antwoord: “De roem van het orgel in Bolsward is te vergelijken met die van de orgels in de Oude Kerk te Amsterdam en de Evangelisch-Lutherse Kerk te Den Haag. Ik begrijp de liefde (en soms adoratie) voor het orgel in Bolsward wel. Het instrument heeft iets wat je nauwelijks onder woorden kunt brengen, iets bijzonders, iets ongrijpbaars… Daarin lijkt het ook op de andere twee genoemde orgels. Het orgel in Bolsward heeft een ziel, het is zeer emotioneel van klank en raakt een ieder direct in het hart. Dat gaat verder dan een orgel wat bijzonder mooi en goed is, maar misschien minder een 'allemansvriend' is. Het valt me op dat een ieder, uit welke hoek van de orgelwereld dan ook, houdt van het orgel in Bolsward. Of je nu orgelbouwer of orgeladviseur bent met kennis van zaken, of 'gewoon' luisteraar en liefhebber, of je nu een uitgebreide smaak hebt in orgelmuziek, of dat je alleen houdt van het geestelijk lied… In al deze verschillende achtergronden en voorkeuren hebben deze mensen één ding gemeen, namelijk de liefde voor het orgel in Bolsward. Dat maakt dat er zoveel roem uitgaat van het orgel en dat de restauratie van nu ook onder een vergrootglas heeft gelegen. Ik denk dat opdrachtgever, orgelmaker en orgeladviseur er in geslaagd zijn om deze verbindende elementen, waarvan er veel te weinig zijn in de orgelwereld, te behouden.”

Eén bijzonderheid van de restauratie verdient hier speciale vermelding. Het oorspronkelijke pedaalklavier van Hinsz is bij eerdere wijzigingen van het orgel verloren gegaan. In 1955 werd er door Flentrop Orgelbouw een nieuwe modern exemplaar geplaatst. In het restauratieplan was opgenomen om een nieuw pedaalklavier te reconstrueren, naar voorbeeld van het Hinsz-orgel in Harlingen. Maar soms gebeuren er wonderlijke dingen. Het kwam Ton Koopman ter ore dat er een nieuw pedaalklavier moest komen, waarop hij om niet een 18e-eeuws pedaalklavier ter beschikking stelde dat jarenlang bij hem op zolder had gelegen. Dit pedaal bleek naadloos aan te sluiten bij de originele indeling van Hinsz. Deze bijzondere schenking van Koopman is daarom waarlijk het 'mirakel van Bolsward'. Op pagina 22 kunt u meer lezen over deze restauratie.