ok2016menu




Toekomst orgels bij kerksluitingen onzeker Friese Orgelkrant 2016
 

Hijum

In 1877 kreeg Hijum, behalve de bestaande hervormde kerk, een gereformeerde kerk: de Bethelkerk. In 1935 bouwde de firma Leeflang een orgel voor deze kerk, het tweede orgel dat Leeflang als zelfstandig orgelbouwer vervaardigde. Dit instrument werd in 1964 vervangen door een nieuw gebouwd instrument van de Gebr. Reil uit Heerde. Het mechanische instrument telde zeven stemmen, zes (plus een Tremulant) op het manuaal en één stem op het vrije pedaal. Het orgel staat ongewijzigd nog steeds in het kerkgebouw te Hijum, maar het is de vraag hoe lang nog.

De Bethelkerk is namelijk in januari 2014 gesloten. De gereformeerde gemeente (synodaal) Hijum-Oude Leije en de hervormde gemeente van Hijum-Finkum fuseerden met de protestantse gemeente (Mariëngaarde) van Hallum tot één protestantse gemeente 'Mariëngaarde Hallum e.o.'. Sindsdien stond de voormalige Bethelkerk te koop. In november 2015 stond het kerkgebouw nog steeds te koop, maar nu voor € 10.000,00 minder. Medio maart passeerde de verkoopakte van het gebouw notarieel. Daarmee is het voormalige gereformeerde kerkgebouw van Hijum – met inbegrip van inventaris en orgel – in particuliere handen overgegaan en de geschiedenis van het gebouw als kerk definitief ten einde. Er is (nog) niets bekend over wat de nieuwe eigenaren met het orgel van plan zijn.

Dispositie van het Reilorgel (1964):
Manuaal (C-f3): Roerfluit 8 vt, Prestant 8 vt, Holfluit 4 vt, Fluit 4 vt, Woudfluit 2 vt, Mixtuur III en Tremulant
Pedaal (C-d1): Subbas 16 vt. Pedaalkoppel.


Oudebildtzijl

Op 17 januari van dit jaar vond de laatste kerkdienst plaats in de Gereformeerde Kerk van Oude- en Nieuwebildtzijl. De gemeente is te klein om zelfstandig verder te gaan en fuseert als kerkwijk – net als Hijum eerder – met de Protestantse Gemeente Mariëngaarde, in het nabijgelegen Hallum. Deze protestantse gemeente maakt gebruik van twee kerken, allebei in Hallum: de voormalig hervormde Sint-Maartenskerk met het pas gerestaureerde Van Gruisenorgel uit 1811, én de voormalig gereformeerde kerk De Hoeksteen met een helaas onbespeelbaar Bakker & Timmenga-orgel uit 1926. In de laatste kerk wordt momenteel een elektronicum gebruikt. Het karakteristieke kerkgebouw in Oudebildtzijl – dat dateert van 1927 en ontworpen is door architect Bosma uit Drachten – staat nu te koop. Eén en ander betekent dat na de buitengebruikstelling van de Doopsgezinde en de Hervormde Kerk (in 1990 respectievelijk 1997), nu ook de gereformeerden uit Oudebildtzijl zijn ‘verdwenen’.

In de gesloten Gereformeerde Kerk van Oudebildtzijl staat een orgel van Valckx & Van Kouteren uit 1927/28. Het elektropneumatische instrument kreeg één manuaal met elf stemmen en één register op het pedaal (naast een pedaal-manuaalkoppel). De website orgbase. nl wekt ten aanzien van het orgel in de gereformeerde kerk van Oudebildtzijl verwarring: wordt onder orgelnummer 1007576 nu het orgel van de Gereformeerde Kerk of van de Vrije Evangelische Kerk beschreven? Het antwoord luidt: ‘Het Valckx & Van Kouteren-orgel uit 1936 in de Vrije Evangelische Kerk’. Het adres van die kerk moet zijn Van Albadaweg 39. De vermelde postcode is correct. Dit kerkgebouw wordt nog volop gebruikt. Even verderop bevindt zich aan diezelfde Van Albadaweg (met dezelfde postcode) op nummer 61 de Gereformeerde Kerk. In deze kerk bevindt zich eveneens een Valckx & Van Kouteren-orgel, maar dan uit 1927/28, dus uit de bouwtijd van de kerk. Een belangrijk verschil tussen beide orgels is, dat bij het oudere instrument niet alle registers gedeeld zijn.

De dispositie van het orgel in de Gereformeerde Kerk is:
Manuaal (C-g3): Bourdon 16vt, Prestant 8vt, Holpijp 8vt, Viola di Gamba 8vt, Vox Celeste 8vt, Octaaf 4vt, Roerfluit 4vt, Woudfluit 2vt, Nasard 2 2/3vt, Terts 1 3/5vt, Echo Trompet B/D 8vt
Pedaal (C-d1): Subbas 16 vt
Tremulant, Pedaal-Manuaal Koppel
Vaste combinaties: P(iano), MP (Mezzo Piano), F(orte), T(utti), O en TA (Tutti zonder Tongwerk, O(plosser)
Wat er met het elektropneumatische orgel staat te gebeuren, is nog volledig onbekend en onzeker.

Algemeen

Op de site van de Stichting Alde Fryske Tsjerken is een overzicht te vinden van recentelijk gesloten kerken in de provincie Fryslân (aldefrysketsjerken. nl/p/Laatste+nieuws). Bij de foto met ‘te koop’ op een rood bord en de koptekst ‘Een markt voor Friese kerken’ valt hierover meer te lezen. Sommige van deze kerken staan (nog) te koop, andere zijn verkocht en weer andere hebben een herbestemming gekregen. Zodra over het lot van het orgel in deze kerken iets bekend is, zal de Friese Orgelkrant (of de website van de Stichting Organum Frisicum) daar zoveel mogelijk mededeling van doen.

JOHAN SJOUKEMA


stuur link via whatsapp stuur link via mail kopieer link naar clipboard