De excursieleiders Theo Jellema en Jan Jongepier stellen zich ten doel om aan de hand van mooie en aansprekende orgels op prachtige locaties onverwachte invalshoeken van Bach-vertolkingen te presenteren. Op vrijdag zal daarbij het spelen van Bach-werken op Friese dorpsorgels centraal staan.
Op twee Van Gruisen-orgels en twee Van Dam-orgels zal worden gedemonstreerd hoe verschillende keuzen en vertalingen kunnen worden gemaakt, van eenvoudig manualiter koraalvoorspel tot triosonate en groot vrij werk.
De zaterdag zal worden besteed aan historische uitvoeringstradities. Op grotere orgels uit heden en verleden (Sneek en Leeuwarden) zal worden gedemonstreerd hoe Bach werd gespeeld volgens de opvattingen van Straube, De Lange en Dupré.
Tenslotte komt ook de zienswijze van de excursieleiders aan bod. De afsluiting van de zomerexcursie vindt plaats in de Grote Kerk van Leeuwarden, die dit jaar met recht ‘Bachkerk’ mag heten.
De kosten van deelname aan deze tweedaagse excursie bedragen fl. 199,- exclusief logies en diners maar inclusief lunches, thee en koffie en een programma-overzicht (zie ook de aanmeldingsbon!). U dienst zelf uw hotelaccommodatie te regelen. U kunt boeken in het eenvoudige hotel ‘Het Anker’(telefoon 058 - 2125216) of in het luxe hotel ‘Het Stadhouderlijk Hof’ (telefoon 058 – 2162180). In beide hotels krijgt u korting als u vermeldt in verband met onze tweedaagse zomerexcursie te boeken.
In 2000 organiseert de Stichting Organum Frisicum natuurlijk ook weer haar traditionele ééndaagse voorjaars- en najaarsexcursie. De VOORJAARSEXCURSIE voert ons dit keer naar een stukje rijke Friese historie, maar ook naar het afgelegen en verstilde platteland, langs de IJsselmeerkust. We starten onze excursie op zaterdag 8 april in Hindeloopen. Om 10.30 uur start de voorjaarsexcursie daar in de hervormde kerk. Voor nadere gegevens omtrent het orgel in de hervormde kerk van Hindeloopen verwijzen wij u naar 'Het historische orgel in Nederland 1479 -1725' (eindredactie Hans van Nieuwkoop, NIvO 1997). Vanaf 10.00 uur kunt u al in Hindeloopen terecht. Onze stichting biedt u dan vóór het begin van de excursie een kopje koffie aan.

Om ongeveer 11.30 uur gaan we van Hindeloopen naar Workum. In deze wat grotere plaats, die in 1399 stadsrechten kreeg, bevinden zich tal van panden met fraaie gevels. Ook is hier het Jopie Huisman-museum gevestigd. In de majestueuze Sint Gertrudiskerk uit de 15e / 16e eeuw bevindt zich éen orgel uit 1697 van Jan Harmensz Kamp, orgelbouwer afkomstig uit het Friese dorp Berlikum. Tot 1878 is het orgel in vrijwel oorspronkelijke staat gebleven. In 1981 is een ingrijpende restauratie uitgevoerd door Flentrop Orgelbouw uit Zaandam. Het orgel bezit thans 19 stemmen, verdeeld over hoofdwerk, rugwerk en vrij pedaal. In het al eerder vermelde boek 'Historische orgels in Nederland 1479 - 1725' is de geschiedenis van het orgel in Workum beschreven. Van het orgel is een CD met improvisaties van Jan Jongepier verschenen (VLC 0597).
In de Sint Gertrudiskerk zal het eerste exemplaar van de Friese Orgelkrant 2000 worden aangeboden aan burgemeester Boekhoven van de gemeente Nijefurd, waarvan Workum de hoofdplaats is. In Workum bestaat tevens de gelegenheid om tijdens een pauze van ongeveer een uur de lunch te gebruiken.
Na de pauze gaan we naar de prachtige hervormde kerk in Makkum (1660). Makkum dat in de 17e eeuw tot bloei kwam is een fraai dorp met diverse historische panden (o.a. de voormalige waag uit 1698). In de excentrisch gelegen hervormde kerk bevindt zich een Naber-orgel uit 1848 van 17 stemmen, verdeeld over een hoofdwerk, bovenwerk en aangehangen pedaal. Naber werd geboren in Tecklenburg (D) en overleed in 1861 te Deventer. Het orgel werd laatstelijk in 1978/79 door Bakker & Timmenga gerestaureerd. Het is het enige orgel dat C.F.A. Naber leverde in Fryslân en , op de balgen na, nog in originele staat. Het grootste orgel van C.F.A. Naber staat in de Sint-Joriskerk van Amersfoort.
De voorjaarsexcursie eindigt in Cornwerd. Van Makkum rijdt u onder de IJsselmeerdijk langs naar dit nietige dorpje. Van een rijk verleden zoals in Workum en Makkum is hier in geen enkel opzicht sprake. Toch moet het een oud dorp zijn, want zoals de naam al aangeeft is het een terpdorp. In de hervormde kerk bevindt zich een van Dam-orgel uit 1865. Het orgel heeft 16 stemmen plus een tremulant verdeeld over een hoofdwerk, bovenwerk en een aangehangen pedaal.

Wanneer u deze krant leest, is de voorjaarsexcursie al weer geweest. Wij bevelen u van harte aan de plaatsen en hun orgels, die we tijdens deze excursie hebben bezocht, eens op eigen gelegenheid te bezoeken. Het gaat om een prachtig stukje Fryslân. Buiten het watersportseizoen heerlijk rustig, zodat u 'onthaast' kunt genieten van een streek met een rijke historie en van verstild platteland. De NAJAARSEXCURSIE brengt ons op zaterdag 30 september naar een streek, onder de rook van Leeuwarden, met een minder welvarend verleden. We beginnen om 10.30 uur in Warten (Wartena). Vanaf 10.00 uur kunt u tegenover de hervormde kerk terecht voor een kopje koffie. De hervormde kerk aldaar is in 1780 gebouwd, nadat de vorige kerk waarschijnlijk wegens bouwvalligheid was afgebroken. Boven de ingang bevindt zich een gedenksteen die herinnert aan de personen die het initiatief tot de bouw van de nieuwe kerk hebben genomen. Vermeldenswaard zijn de fraaie tekstborden aan beide zijden van de kerkzaal en de acht gebrandschilderde ramen van de Sneker glazenier Ype Staak. Het raam aan de rechterzijde van de preekstoel is van stadhouder prins Willem V, het zogenoemde prinsenglas. Onder het motto 'Vrijheid, gelijkheid en broederschap' is het oorspronkelijke raam in 1795 door de plaatselijke bevolking vernield. De overige ramen wist een vooraanstaand kerkvoogd te redden door met de rebelse elementen een afkoelingsperiode af te spreken. De verhitte gemoederen raakten weer wat bekoeld en aldus zijn de overige ramen gespaard. In 1925 heeft glazenier Haasdijk uit Leeuwarden 'het prinsenglas' gereconstrueerd. In 1994 zijn de ramen in hun geheel gerestaureerd. De kerk heeft een Van Damorgel uit 1874. Vervolgens gaan we naar Warstiens. Net als in Cornwerd waant u zich hier op het eindpunt van de wereld. Op de plaats van een oude kerk uit de 13e eeuw werd te Warstiens in 1892 de huidige kerk gebouwd naar een ontwerp van architect Kramer. De toren staat aan de oostzijde van de kerk, hetgeen ongebruikelijk is, vandaar dat van Warstiens wel gezegd wordt dat 'de kerk verkeerd staat'. De orgels in de hervormde kerken van Warten en Warstiens zijn onlangs door Bakker & Timmenga gerestaureerd. Elders in deze orgelkrant daarover meer. Daarom volstaan we hier met de vermelding dat in Warten een tweeklaviers Van Damorgel uit 1874 staat en in Warstiens een origineel eenklaviers Bakker & Timmenga-orgel uit 1884.
In de pauze van ongeveer 12.30 tot 13.30 uur is er weer gelegenheid om de lunch te gebruiken. Vrijblijvend zoeken wij daartoe voor u in de omgeving een geschikt en als het kan karakteristiek café-restaurant. Na de pauze bezoeken we in Wirdum zowel de Gereformeerde als de hervormde kerk. In de gereformeerde kerk van Wirdum bevindt zich een Engels orgel uit 1842/1893. Het instrument is afkomstig uit een kapel te Bruton (Somerset). Wie de maker was, is niet helemaal duidelijk. Een groot deel van het pijpwerk is echter van Fisher & Wilson (1842 ) uit de zogenoemde vroeg-Victoriaanse orgelbouwperiode. In 1991 plaatste orgelmaker F.R. Feenstra het orgel, voorzien van een nieuwe kas, in de gereformeerde kerk van Wirdum. Het orgel heeft 13 stemmen verdeeld over twee klavieren en een vrij pedaál.
In de hervormde kerk staat een Van Damorgel uit 1790 geplaatst in een ingrijpend verbouwde 17e-eeuwse kas van Jan Harmensz. Kamp. De orgelmaker Willem Hardorff vernieuwde het binnenwerk in 1873 met gebruikmaking van oude onderdelen. Het orgel bezit 15 stemmen verdeeld over hoofdwerk, rugwerk en aangehangen pedaal, en werd in 1993 door de orgelmakers Bakker & Timmenga gerestaureerd naar de situatie van 1873.

Voor de eendaagse najaarsexcursie van 30 september kunt u zich aanmelden door overmaking van fl. 15,- (of fl. 10,- voor donateurs) per persoon op postgironummer 2377793 van de Stichting Organum Frisicum, Eewal 60, 8911 GT Leeuwarden onder vermelding van 'najaarsexcursie' en het aantal aangemelde personen.

Voor de vijfde keer in successie organiseert de Stichting Organum Frisicum weer een open speeldag. Dit jaar staan circa 40 orgels ter beschikking, waaruit de (amateur-) organist voor een bedrag van fl. 25,- een keuze kan maken. Net als vorig jaar is de open speeldag gepland op de tweede zaterdag in september en valt de open speeldag derhalve samen met de open monumentendag (OMD). Dit is gedaan omdat veel kerkbesturen de wens hebben geuit twee vliegen in een klap te willen slaan. Veel kerken zijn geopend op OMD maar de orgels zwijgen dan vaak. Nu kunnen de deelnemers aan de speeldag voor muziek zorgen.
In verband met de late vakanties in het Noorden des lands dient u zich vroegtijdig aan te melden.
Opgave is uitsluitend mogelijk door, vóór 1 juli, fl. 25,- over te maken op postgiro 2377793 t.n.v: Stichting Organum Frisicum te Leeuwarden onder vermelding van 'open speeldag'. Hierna kan men bellen (058 21 27 874) in week 27 om de speeltijden en de kerkorgels van uw voorkeur af te spreken en in te roosteren (3 t/m 7 juli tussen 19.00 en 21.00 uur). Dan zijn alle deelnemende kerken bekend. Dit betekent, dat in tegenstelling tot eerdere berichten onze stichting - op uitdrukkelijk verzoek - toch zoveel mogelijk voor een rooster zorgt. Bij de definitieve indeling en 'roostering' houdt de Stichting Organum Frisicum zich om roostertechnische redenen het recht voor in voorkomende gevallen van opgegeven voorkeur(en) af te wijken.